بررسی‌ها نشان می‌دهد قیمت مواد لبنی پرمصرف از ابتدای دولت چهاردهم تاکنون پس از ۴ مرحله گرانی، به طور میانگین ۷۵ درصد افزایش یافته است.
قیمت لبنیات که خردادماه امسال به طور رسمی ۱۵ درصد افزایش یافته بود، مجدداً در روزهای اخیر بالا رفته است و صنایع لبنی خواستار افزایش ۱۸ درصدی قیمت‌ها به طور رسمی شده‌اند. البته این‌ها ارقام رسمی و مصوب افزایش قیمت است، وگرنه در بازار، قیمت‌ها نسبت به ابتدای سال بیش از ۳۰ درصد بالا رفته است.
در ابتدای دولت چهاردهم در مهرماه سال گذشته هم قیمت محصولات لبنی به طور رسمی بیش از ۳۰ درصد گران شد. اما از آذرماه هم به طور غیررسمی مجدداً قیمت مواد لبنی بیش از ۱۰ درصد بالا رفت چراکه در آن زمان تولیدکنندگان لبنیات می‌گفتند افزایش قیمت محصولات لبنی کمتر از تورم بوده است.
* مقایسه بازار لبنیات با دولت سیزدهم
4 مرحله افزایش قیمت لبنیات در یک سال اخیر در دولت چهاردهم در حالی رقم خورده که در یک سال پایانی دولت سیزدهم قیمت این کالاهای اساسی از ثبات نسبی برخوردار بودند. افزایش قیمت لبنیات در یک سال پایانی دولت سیزدهم به طور متوسط ۱۵ بود اما در یک سال اخیر شاهد افزایش ۷۵ درصدی هستیم. به عبارت دیگر آهنگ تورم مواد لبنی در دولت چهاردهم ۵ برابر سال پایانی دولت سیزدهم شده است.
امسال لبنیات چقدر گران شده است؟
تا پیش از افزایش قیمت چند روز اخیر، آنطور که سخنگوی انجمن صنایع لبنی گفته، بر اساس آمار تا پایان شهریور ۳۰ درصد رشد قیمت لبنیات را شاهد بودیم.

محمد فربد سخنگوی انجمن صنایع لبنی ایران با اشاره به وضعیت بازار محصولات لبنی گفت: صنعت لبنیات حاشیه سود ناچیزی دارد و مرجع پیگیری شرکت‌های بورسی هستند که می‌توانند با مراجعه به شرکت‌های بورسی از حاشیه سود و زیان مطلع شوند.

وی حاشیه سود صنایع لبنی ۵ درصد را اعلام کرد و افزود: ۳۰۰ شرکت تولیدی در سطح کشور در حال رقابت و عرضه محصول هستند، اما در ارتباط با قیمت گرانی در همه حوزه‌ها است، اما گران‌فروشی وجود ندارد.

فربد ادامه داد: در حال حاضر ۶۰ تا ۶۵ درصد قیمت تمام‌شده محصولات لبنی را شیر خام تشکیل می‌دهد و هزینه‌های بسته‌بندی، حقوق و دستمزد و انرژی و سایر مواد اولیه از دیگر پارامترهای اثرگذار در قیمت تمام‌شده تولید است.

همچنین بخوانید:

افزایش ۷۹ درصدی قیمت موادغذایی در دولت چهاردهم

سخنگوی انجمن صنایع لبنی ایران با بیان اینکه بر اساس گزارش مرکز آمار تا پایان شهریور کمتر از ۳۰ درصد رشد قیمت شاهد بودیم، افزود: با توجه به تورم، رشد قیمت لبنیات کمتر از نرخ تورم بوده است.

همچنین بخوانید:

اظهارات بنزینی پزشکیان

وی با اشاره به شیب کاهشی سرانه مصرف لبنیات گفت: رشد درآمد در کشور متناسب با رشد تورم نیست، به همین دلیل مطالعات این حوزه ثابت شده که توان مردم روزبه‌روز کاهش می‌یابد و در مقابل پارامترهای تعیین‌کننده قیمت روبه افزایش است که براین اساس عدم توازن بین درآمد و هزینه در سطح جامعه در تمامی محصولات وجود دارد.

چراغ سبز وزارت جهادکشاورزی به گرانی‌ها
سخنگوی انجمن صنایع لبنی ایران همینطور گفت: پیش از این قیمت مصوب هر کیلوگرم شیر خام ۲۳ هزارتومان تعیین شده بود که در نشست‌های اخیری که با وزارت جهاد کشاورزی داشتیم، مقرر شد نرخ شیر خام به طور مجدد مورد بررسی قرار بگیرد.

محمد فربد در گفت‌وگو با ایرنا از افزایش ۳۰ درصدی قیمت شیر خام طی یک ماه گذشته خبر داد و افزود: این افزایش نرخ به طور قطع روی نرخ لبنیات تأثیر خواهد داشت.

سخنگوی انجمن صنایع لبنی ایران اظهار داشت: از ابتدای مهرماه تاکنون قیمت هر کیلوگرم شیر خام به طور مستمر و به شکل غیررسمی در حدود ۳۰ هزار تومان تغییر پیدا کرده یعنی صنایع هر کیلوگرم شیر خام را حدود ۷ هزارتومان بیشتر از نرخ مصوب خریداری می‌کنند.

وی علل گرانی قیمت شیر خام در هفته‌های گذشته را رشد نرخ نهاده‌های دامی، کاهش ۱۰ درصدی تولید شیر خام به دلیل شیوع بیماری تب برفکی و رونق صادرات شیرخشک دانست و تصریح کرد: با کاهش عرضه شیر خام قیمت افزایش پیدا کرده است.

همچنین بخوانید:

اظهارات بنزینی پزشکیان

وی با بیان اینکه ۱۰ درصد شیر روزانه تولیدی کشور نزدیک ۳ هزارتن به دلیل شیوع بیماری تب برفکی از بین رفته است، گفت: اکنون صنایع شیر خام را با قیمت کیلویی ۳۰ هزار تومان خریداری می‌کنند که تولیدشان دچار آسیب نشود.

افزایش ۳ برابری نرخ نهاده‌ها، علت گرانی مجدد شیر خام شد

فربد افزود: با توجه به افزایش ۳۰ درصدی نرخ شیر خام و سود ۵ درصدی این صنعت، ممکن است صنایع تاب‌آوری چندانی در مقابل این تغییر نداشته باشند، بنابراین صنعت تلاش دارد تغییر چندانی در نرخ لبنیات نداشته باشد تا وزارت جهاد کشاورزی تصمیم‌گیری برای نرخ شیر خام انجام دهد.

سخنگوی انجمن صنایع لبنی ایران افزایش نرخ شیر خام را در سود و زیان شرکت‌های لبنی اثرگذار دانست و تصریح کرد: سهم شیر خام در تولید فراورده‌های لبنی ۶۰ درصد است بنابراین افزایش ۳۰ درصدی نرخ این محصول می‌تواند منجر به افزایش ۱۸ درصدی نرخ لبنیات شود.
در اواخر اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۴ شورای قیمت‌گذاری و اتخاذ سیاست‌های حمایتی محصولات اساسی کشاورزی، قیمت خرید تضمینی هر کیلوگرم شیر خام را درب دامداری‌ها ۲۳ هزارتومان تعیین کرده بود.

علل گرانی شیر خام
میر اسلام تیموری، رئیس هیات مدیره انجمن صنایع فرآورده‌های لبنی درباره عوامل افزایش قیمت محصولات لبنی توضیح داد: قیمت شیر خام حداقل سالی یک بار به صورت رسمی افزایش می‌یابد. امسال، در اول خرداد، قیمت شیر خام ۲۸ درصد بالا رفت و علاوه بر آن، چربی مازاد بر ۳.۲ درصد، ۵۰ درصد افزایش قیمت را تجربه کرده است.
وی ادامه داد: عامل دوم مربوط به مواد بسته‌بندی است. بخش عمده بسته‌بندی از مواد پتروشیمی تأمین می‌شود که هیچ ضابطه قیمتی ندارد و تنها تحت تأثیر عرضه و تقاضاست. به‌گونه‌ای که اگر امروز یک کالای پتروشیمی را ۵۰ هزار تومان می‌خریم، فردا با تغییر شرایط عرضه و تقاضا ممکن است ۱۰۰ هزار تومان هم باشد. مصوبه دولت نیز تصریح دارد که اقلام پتروشیمی با نرخ فوب خلیج فارس و ارز آزاد محاسبه شود. همین امر موجب می‌شود به‌ویژه در کالاهای وارداتی، هر نوسان ارزی به شکل مستقیم و خودکار بر قیمت تمام‌شده و بسته‌بندی اثر بگذارد.
تیموری چهارمین عامل افزایش قیمت را ارز دانست و گفت: طی یک سال اخیر، یا حتی کمتر، نرخ ارز حداقل ۵۰ درصد رشد داشته و ارز آزاد از حدود ۶۰ هزار تومان به ۹۰ هزار تومان رسید. ارز مبادله‌ای هم که پیش‌تر نیمایی بود، از حدود ۴۶ تا ۴۷ هزار تومان به ۷۰ هزار تومان افزایش یافت. حتی ارز پایه‌ای که برای محاسبات دولت در بخش‌هایی مانند پتروشیمی به کار می‌رود، از ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومان به ۳۸ هزار و ۵۰۰ تومان رسیده است. بنابراین، تغییر نرخ ارز یکی از مهم‌ترین عوامل افزایش هزینه تمام‌شده محسوب می‌شود.
وی ادامه داد: عامل پنجم افزایش برخی از اقلامی که دولت خود در آن نقش دارد؛ مانند برق، گاز و سایر انرژی‌ها است. عامل ششم نیز هزینه حمل‌ونقل است که تنها در یک سال اخیر، دولت دو بار نرخ تن-کیلومتر را افزایش داده است. این افزایش‌ها هرچند ممکن است توجیه داشته باشند، اما تأثیر مستقیمی بر هزینه تولیدکنندگان می‌گذارند.
تیموری با اشاره به وضعیت مالی شرکت‌های لبنی گفت: در صورت‌های مالی ۱۰ یا ۱۱ شرکت بورسی صنعت لبنیات، حاشیه سود حول و حوش ۴ تا ۵ درصد است. این در حالی است که هرکدام از عوامل یادشده به‌تنهایی ۵ تا ۶ درصد، یا حتی ۱۷ تا ۱۸ درصد در شیر خام بر قیمت تمام‌شده اثر می‌گذارند. بنابراین تحمل چنین فشارهایی برای تولیدکننده عملاً ممکن نیست. وقتی قیمت تمام‌شده بالا می‌رود، ما تنها دو راه داریم؛ یا قیمت را افزایش ندهیم که نتیجه آن زیان‌دهی و توقف تولید خواهد بود، یا به ناچار باید افزایش قیمت دهیم و بار آن را مصرف‌کننده تحمل کند. این افزایش از سر ناچاری است، چراکه هر بار قیمت بالا می‌رود، می‌دانیم سرانه مصرف کاهش پیدا می‌کند.

علی احسان ظفری، رئیس اتحادیه فرآورده‌های لبنی کشور، در گفت‌وگو با ایلنا با اشاره به افزایش قیمت شیر خام طی هفته‌های اخیر گفت: «افزایش قیمت شیر خام، مهم‌ترین عامل گرانی لبنیات است و این روند همچنان ادامه دارد.»
او در توضیح این موضوع افزود: «شیر خام ماده اولیه تولید شیر خشک محسوب می‌شود. تولیدکنندگان شیر خشک این محصول را با قیمت‌هایی بالاتر از معمول از دامداران خریداری می‌کنند. دامداران نیز برای کسب سود بیشتر، شیر خام را به کارخانه‌های تولید شیر خشک می‌فروشند نه به صنایع لبنی. به همین دلیل شاهد رشد مداوم قیمت شیر خام به‌ویژه در هفته‌های اخیر هستیم.»
سیاست‌های اشتباه دولت؛ عامل نابسامانی بازار
ظفری با انتقاد از سیاست‌های دولت تأکید کرد: «سیاست اشتباه دولت در صدور مجوز صادرات شیر خشک باعث نوسان بازار و افزایش قیمت‌ها شده است. این روند عملاً ما را به سمتی می‌برد که لبنیات به طور کامل از سفره مردم حذف شود و فقط به سمت تولید و صادرات شیر خشک حرکت کنیم.»
جذابیت صادرات شیر خشک
به گفته رئیس اتحادیه فرآورده‌های لبنی، افزایش نرخ ارز و جذابیت صادرات، تولیدکنندگان شیر خشک را به خرید شیر خام با قیمت‌های بالاتر ترغیب کرده است. او ادامه داد: «دامداران نیز ترجیح می‌دهند شیر خام خود را به این تولیدکنندگان بفروشند، نه کارخانه‌های لبنی. درنتیجه صنایع لبنی برای تأمین ماده اولیه خود با مشکل مواجه می‌شوند و هزینه تولید افزایش می‌یابد.»
آینده لبنیات در سفره مردم
ظفری خاطرنشان کرد: «با این شرایط، تولیدکنندگان لبنیات به دلیل افزایش قیمت تمام‌شده ناچار به بالا بردن قیمت محصولات هستند. بنابراین روند گرانی لبنیات ادامه‌دار خواهد بود و بیم آن می‌رود که مصرف این محصولات حیاتی در سبد غذایی مردم روزبه‌روز کمتر شود.»

شیر گران شد

سایت اصلاح‌طلب خبرآنلاین هم به گرانی لبنیات پرداخته و نوشته است: بررسی‌های میدانی از بازار لبنیات سنتی در سطح شهر نشان می‌دهد که قیمت شیر خام افزایش یافته است. بر این اساس، مغازه‌داران لبنیات سنتی اعلام کردند که از روزهای گذشته نرخ هر کیلو شیر خام از ۳۷ هزار تومان به ۴۵ هزار تومان رسیده و این افزایش قیمت بر اساس ابلاغیه جدید اتحادیه لبنیات سنتی صورت گرفته است.
آن‌ها می‌گویند شیر خام پایه تولید سایر فراورده‌ها از جمله ماست، کره، پنیر است که افزایش قیمت شیر خام،‌ نرخ آنها را هم اضافه می‌کند.
در همین ارتباط، فربد، سخنگوی انجمن صنایع لبنی اظهار داشت: «تا این لحظه هیچ نرخ رسمی جدیدی برای شیر خام از سوی مراجع ذی‌ربط اعلام نشده است، اما در عمل دامداران شیر خام را با قیمت حدود ۳۰ هزار تومان به کارخانه‌های لبنی عرضه می‌کنند، در حالی که پیش‌تر نرخ خرید حدود ۲۳ هزار تومان بود.» وی افزود: «افزایش هزینه‌های تولید و نهاده‌های دامی، از جمله دلایل رشد قیمت شیر خام در روزهای اخیر است.»