در سال اول دولت چهاردهم به اندازه ۳ سال دولت سیزدهم شیر خام گران شده است
قیمت لبنیات برای چهارمین بار در یک سال اخیر و در طول دولت چهارم افزایش پیدا کرد. مهمترین مؤلفه قیمت لبنیات، نرخ شیر خام است. قیمت شیر خام از ابتدای دولت چهاردهم تاکنون چند بار افزایش یافته و از ۱۵۰۰۰ تومان در پایان دولت سیزدهم اکنون به بیش از ۳۵۰۰۰ تومان هم رسیده است؛ یعنی در یک سال دولت چهاردهم قیمت شیر خام ۱۳۰ درصد افزایش یافته است.
این در حالی است که در ۳ سال دولت سیزدهم حتی با وجود حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی، قیمت شیر خام از ۶۴۰۰ تومان در پایان دولت حسن روحانی به ۱۵۰۰۰ تومان افزایش یافت که رشد بیش از ۱۳۰ درصدی داشت؛ یعنی در سال اول دولت چهاردهم به اندازه ۳ سال دولت سیزدهم قیمت شیر خام گران شده است.
به همین دلیل است که در ۱۲ ماه منتهی به مهر ۱۴۰۴ قیمت ۶ قلم مواد لبنی پرمصرف به طور متوسط ۶۴ درصد افزایش یافته در حالی که در ۱۲ ماه منتهی به مرداد ۱۴۰۴ که معادل یک سال پایانی دولت سیزدهم است قیمت این ۶ قلم مواد لبنی فقط ۱۵ درصد افزایش یافته بود. به عبارتی، طبق گزارش مرکز آمار گرانی مواد لبنی در یک سال اخیر ۴ برابر یک سال پایانی دولت شهید رئیسی بوده است.
طبق گزارش مرکز آمار از ابتدای دولت چهاردهم تاکنون مواد لبنی به طور میانگین ۷۳ درصد گران شده است.
چرا شیر خام گران شد؟
با توجه به افزایش قیمت شیر خام به عنوان ماده اولیه تولید، قیمت لبنیات باز هم گران شده است.
«علی احسان ظفری» مدیرعامل اتحادیه تعاونیهای لبنی گفت: قیمت شیر خام به عنوان اصلیترین ماده اولیه از مرز کیلویی ۲۳ هزارتومان به ۳۹ هزارتومان رسیده که براین اساس قیمت لبنیات هم افزایش یافته است.
وی با بیان اینکه مصوبهای در خصوص افزایش قیمت لبنیات نداریم، افزود: شیر خام به عنوان اصلیترین ماده اولیه ۷۰ درصد بهای تمامشده را تشکیل میدهد که به دلیل افزایش قیمت شیر خام، شاهد نوسانات روزمره قیمت لبنیات هستیم.
ظفری ادامه داد: بنا بر آمار از مردادماه تاکنون قیمت شیر خام ۷۰ درصد افزایش داشته که به تناسب آن هم قیمت لبنیات نوسان داشته است.
مدیرعامل اتحادیه تعاونیهای لبنی گفت: با افزایش قیمت لبنیات، تقاضا برای خرید کاهش یافته است که درنهایت این امر منجر به تعطیلی کارخانهها یکی پس از دیگری میشود.
بررسیها از سطح بازار نشان میدهد که قیمت لبنیات نسبت به روزهای اخیر ۵۰ تا ۶۰ درصد افزایش داشته است.
سریال گرانی لبنیات ادامه دارد؛ قیمت شیر و ماست رکورد زد
طبق گزارشها شیر کمچرب تا ۴۲ هزار و ۵۰۰ تومان و شیر پرچرب تا ۵۲ هزار تومان رسیده است. تولیدکنندگان علت این افزایش را گرانی شیر خام و شیوع تب برفکی عنوان کردهاند، روندی که از ابتدای سال ۱۴۰۴ متوقف نشده و همچنان ادامه دارد.
شیوع تب برفکی در کنار کمبود و گرانی نهاده دامی سبب شد تا تولیدکنندگان فرآوردههای لبنی بهانهای دیگر برای فرآیند افزایش قیمت محصولات به دلیل افزایش قیمت شیر خام داشته باشند. افزایش قیمت فرآوردههای لبنی از ابتدا سال ۱۴۰۴ تاکنون متوقف نشده و با شیوع تب برفکی ادامه دارد.
به عنوان مثال، هر سطل ماست پرچرب یکی از برندها از ۱۷۸ هزار تومان در روزهای اخیر به ۱۹۵ هزار تومان رسید. یا یک بطری شیر یک لیتری در ادامه افزایش قیمت شیرهای پاستوریزه و کارخانهای از ۴۷.۵۰۰ به ۵۷.۵۰۰ افزایش یافته است.
بررسیهای میدانی از سطح بازار نیز حاکی از آن است که قیمت محصولات لبنی در روزهای اخیر بین ۵۰ تا ۶۰ درصد افزایش یافته است. این ارقام، تأثیر عمیق نوسانات قیمت شیر خام بر قدرت خرید مردم و وضعیت تولید در صنعت لبنیات را به خوبی نشان میدهد.
قیمت نهاده و علوفه ۳۰۰ درصد گران شد
اتحادیههای دامپروری هم در روزهای گذشته در نامه به وزارت جهاد کشاورزی اعلام کردند که قیمت تمامشده شیر خام برای آنها به ۳۵۰۰۰ تومان رسیده است. آنها افزایش ۳۰۰ درصدی نهاده و علوفه و تب برفکی را دلیل رشد قیمت شیر خام اعلام کردهاند.
لازم به ذکر است قیمت مصوب شیر خام تاکنون ۲۳۰۰۰ تومان بود و با توجه به درخواست اتحادیههای دامپروری، قیمت شیر خام حداقل ۵۰ درصد گران شده است که تأثیر خود را بر لبنیات میگذارد.
بیتوجهی به هشدارهای بینالمللی و تأخیر در تصمیمات ارزی
دبیر انجمن صنایع لبنی ایران، با انتقاد از بیتوجهی به هشدار سازمانهای بینالمللی درباره شیوع سویه جدید بیماری دامی و همچنین تعلل در تصمیمگیریهای ارزی، تأکید کرد: صنعت لبنیات کشور با افت عرضه، افزایش قیمت شیر خام و مشکلات جدی در تأمین مواد اولیه روبهرو است.
رضا باکری، دبیر انجمن صنایع لبنی ایران، در این نشست با اشاره به شیوع سویه جهشیافته بیماری دامی در بهار امسال گفت: در تاریخ ۵ می (اواسط فروردینماه)، سازمانهای بینالمللی ازجمله فائو نسبت به ظهور یکسویه جهشیافته در منطقه هشدار دادند و کشورهای عراق و بحرین نخستین مقاصد این هشدار بودند. متأسفانه واکسنهایی که در ایران تولید میشد، متناسب با سویه قدیمی بود و علیرغم واکسیناسیون گسترده، با ورود این ویروس جدید به کشور، دامداریها دچار تلفات سنگین شدند.
وی افزود: هرچند هنوز روایت قطعی از نحوه ورود این سویه به کشور از سوی سازمان دامپزشکی اعلام نشده، اما گزارشها نشان میدهد مسیرهای احتمالی شامل انتقال از دامهای وارداتی از قزاقستان به عراق، یا از گوسالههای خریداریشده از پاکستان بوده است. همچنین در برخی مناطق نظیر کرمانشاه، احتمال آلودگی از طریق وسایل نقلیه حمل دام مطرح شده است. در هر صورت، این سویه جدید موجب کاهش روزانه حدود سه هزار تن در عرضه شیر خام کشور شده و تعادل بازار را برهم زده است، بهطوریکه قیمت شیر از نرخ مصوب ۲۰ هزار تومان به بیش از ۳۵ هزار تومان در بازار رسیده است.
باکری با انتقاد از بیتوجهی مسئولان به هشدار فائو و توصیههای مربوط به تطبیق واکسنها افزود: در حالیکه ترکیه با واکنش سریع و بهروزرسانی واکسنهای خود توانست بیماری را کنترل کند، در ایران پس از وقوع بحران و افزایش تلفات، اقدام به واردات واکسن از ترکیه شد. انتظار میرود تا پایان آذرماه این بیماری ریشهکن شود اما نکته مهم این است که حساسیت دستگاهها نسبت به کنترل کشتار دام و پیشگیری بسیار کم است و پس از شیوع بیماری هشدار را صادر میکند.
وی در ادامه به چالشهای ارزی و تأمین مواد اولیه صنعت لبنیات اشاره کرد و گفت: صنعت لبنیات کشور سال گذشته حدود یک میلیارد دلار صادرات داشته و برای حفظ تولید، نیازمند واردات حدود ۶۰۰ میلیون دلار مواد مصرفی ازجمله مایه پنیر، استارترهای ماست، پایدارکنندهها، قهوه، پاکت و سایر اقلام است. با وجود این، بسیاری از کارخانهها ماهها در صف تخصیص ارز ماندهاند. برخی واحدها نه ماه است که تجهیزات یا مواد اولیه خریداریشده را در انبار دارند اما هنوز موفق به دریافت ارز نشدهاند. این مقررات دستوپاگیر و تأخیرهای اداری عملاً مانع استمرار تولید شده است.
دبیر انجمن صنایع لبنی افزود: با وجود نامه دفتر معاون اول رئیسجمهور برای اجازه واردات مواد مصرفی در ازای صادرات، وزارت جهاد کشاورزی بیش از چهار تا پنج ماه است که اجرای آن را به جلسات کمیسیونهای داخلی موکول کرده و هنوز موافقت نهایی صادر نشده است. این تعلل، به ضرر تولید و صادرات کشور است.
باکری با تأکید بر اینکه سیاستهای ارزی فعلی عملاً اثر خود را بر سفره مردم از دست داده، اظهار داشت: حدود ۹۰۰ میلیون دلار ارز ترجیحی ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومانی برای تأمین نهادههای دامی گاو شیری تخصیص یافته، اما این یارانه عملاً به مصرفکننده نهایی نمیرسد. از سال ۱۳۹۰ تا امروز، قیمت خرید شیر خام از ۴۸۰ تومان به ۹۶۰ تومان و در حال حاضر به بیش از ۳۵ هزار تومان رسیده، در حالی که هدف این کمکهای ارزی، کنترل قیمت در بازار مصرف بوده است. تورم، کل حمایتها را در طول زنجیره مستهلک کرده و اثر واقعی آن بر معیشت خانوار صفر شده است.
وی در پایان ضمن اشاره به نامه خود به رئیسجمهور تصریح کرد: در نامهای که خدمت آقای دکتر پزشکیان ارسال کردهام، پیشنهاد شده یارانه ارزی از ابتدای زنجیره تولید برداشته و در انتهای زنجیره به شکل کارت کالایی اختصاص یابد. تفاوت نرخ ارز ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومانی با ۷۲ هزار تومانی حدود ۷۲ همت است که میتواند از طریق کارتهای الکترونیک برای خرید لبنیات هزینه شود. این اقدام قیمت چند قلم اصلی لبنیات را تقریباً به نصف کاهش میدهد و اثر مستقیم آن بر معیشت مردم مشهود خواهد بود شیر خام به نوعی با قیمت ۱۰ تومان وارد خط تولید خواهد شد.