در تعطیلات آخر هفته گذشته و در شرایطی که مجلس هم برای ۲۰ روز تعطیل شده، برخلاف قانون مصوب مجلس برای تعلیق همکاری ایران با آژانس، عباس عراقچی وزیر خارجه دولت پزشکیان با رافائل گروسی، رئیس دستنشانده آمریکا و اسرائیل در آژانس بینالمللی انرژی اتمی، توافقنامهای امضا کرد که صدای دلسوزان کشور را بلند کرده است. این بار همان افرادی که ۱۰ سال پیش نسبت به ایرادات توافق برجام و وجود مکانیسم ماشه در آن هشدار میدادند اما با توهین «کاسبان برجام» مواجه شدند، نسبت به توافق عراقچی با گروسی هشدار میدهند که این توافق، موجب تحریک آمریکا و اسرائیل برای حمله دوباره کشورمان میشود.
گروسی، عامل ارائه گزارش دروغ درباره برنامه هستهای ایران در خردادماه بود و راه را برای تجاوز آمریکا و اسرائیل به کشورمان فراهم کرد و دیگر کسی شک ندارد که او مهره رژیم صهیونیستی است. جالب آن که حتی علی لاریجانی هم در زمان جنگ اعلام کرده بود که پس از خاتمه جنگ به حساب گروسی خواهیم رسید اما اکنون که دبیر شورای عالی امنیت ملی شده، سکوت کرده است.
طبق گزارشهای سازمان انرژی اتمی کشورمان هم بازرسان آژانس بینالمللی انرژی اتمی در یک سال اخیر به کار جاسوسی از سایتهای هستهای ایران مشغول بودهاند و اسنادی را به طور غیرقانونی خارج کردهاند.
به همین دلیل مجلس شورای اسلامی پس از تجاوز آمریکا و اسرائیل به کشورمان، قانون تعلیق همکاریهای ایران و آژانس را تصویب کرد.
رافائل گروسی در دوران پس از جنگ هم چند بار اعلام کرد که خواستار اطلاع از سرنوشت اورانیومهای غنیشده ایران است و ایران باید به بازرسان آژانس اجازه دهد از سایتهای بمبارانشده هستهای بازرسی کنند. او هفته پیش هم اعلام کرد به هیچ وجه حمله آمریکا و اسرائیل به سایتهای هستهای ایران را محکوم نخواهد کرد.
اما برخلاف همه این خیانتهای گروسی، در روزهای اخیر شاهد بودیم که عراقچی باز هم به مذاکره با گروسی پرداخت و توافق جدیدی برای بازرسی آژانس از کشورمان امضا کرد.
رافائل گروسی بلافاصله پس از اعلام توافق، در سخنانی مدعی شد: «این توافق شامل بازگشت بازرسی به همه تأسیسات هستهای ایران و گزارشدهی کامل درباره مراکز هدف قرار گرفته و مواد هستهای موجود در آنها خواهد بود.»
آمریکا، آلمان، انگلستان و فرانسه هم پس از این توافق، در بیانیهای مدعی شدند طبق این توافق، ایران باید این اقدامات را انجام دهد: گزارشهای ویژه از سوی ایران درباره اورانیوم با غنای بالا و پایین در تأسیسات موردنظر، بهروزرسانی پرسشنامههای اطلاعات طراحی، و ازسرگیری کامل بازرسیهای آژانس در تمامی سایتها و تأسیسات هستهای مشمول پادمان در ایران، چه آنها که تحت تأثیر (جنگ) قرار گرفتهاند و چه آنها که نه.
همچنین رسانههای غربی هم اعلام کردند: دیدگاه اروپاییها این است که توافق سهشنبه بهاحتمال زیاد برنامههای مربوط به «اسنپبک» را تغییر نخواهد داد. اروپاییها نبود جدول زمانی و ضربالاجل مشخص را مشکل بزرگی میدانند؛ چیزی که عملاً هیچ تضمینی ایجاد نمیکند.
بنابراین آنطور که اروپا و آمریکا درباره توافق عراقچی-گروسی سخن میگویند، این توافق یادآور همان اصطلاحی است که علی لاریجانی درباره مذاکرات هستهای دولت خاتمی به ریاست حسن روحانی به کار برد: دُرّ غلطان دادیم؛ آبنبات چوبی گرفتیم. با این تفاوت که این بار آبنبات چوبی هم هنوز نگرفتهایم چراکه دولت پزشکیان به امید عدم اجرای اسنپبک از سوی اروپا اقدام به دادن امتیازات جدید به گروسی کرده است. اما یک روز پس از این توافق، شاهد بودیم که آمریکا و ۳ کشور اروپایی بیانیهای صادر کردند و توقعات جدیدی از ایران مطرح کردند که چیزی جز ذلت خسارتبار نیست. رسانههای آمریکایی و اروپایی هم خبر دادهاند که حتی این توافق هم آمریکا و اروپا را برای عدم اجرای اسنپبک راضی نخواهد کرد.
لاریجانی دنبال جمع کردن لایک در فضای مجازی بود؟
امیرحسین ثابتی نماینده مجلس در این باره نوشته است: توافق عراقچی با گروسی برای همکاری مجدد با آژانس اولاً خلاف منافع ملی، ثانیاً زمینهساز حمله مجدد به ایران و ثالثاً نقض مصوبه مجلس است.
۱. خلاف منافع ملی است چون بعد از حمله اسرائیل به ایران، این آژانس بود که به دنبال کسب اطلاعات از آخرین وضعیت اتمی ایران بود و حضور مجدد جاسوسان آژانس و بازرسی از سایتهای هستهای ایران، منافع آژانس را تأمین میکند اما هیچ منفعتی برای ایران نخواهد داشت.
۲. این توافق منفعلانه و از سر ضعف، وقتی به مرحله اجرا برسد و اطلاعات آژانس را از تاسیسات اتمی ایران تکمیل کند باعث افزایش احتمال حمله نظامی مجدد به کشور خواهد شد کما اینکه در حمله اول نیز این آژانس بود که سالها اطلاعات جمعآوریشده از تاسیسات اتمی ایران را در اختیار اسرائیل و امریکا قرار داده بود.
۳. همچنین این توافق نقض صریح قانون مجلس در تعلیق هر نوع همکاری با آژانس است. اگرچه اشکال قانون مجلس این بود که نام شورای عالی امنیت ملی را در متن قانون آورده بود و همین مسئله باعث دور خوردن قانون مجلس شده اما در همان قانون آمده که اطمینان از تحقق شروط مجلس، “پس از گزارش سازمان انرژی اتمی با تصویب شورای عالی امنیت ملی” خواهد بود. در غیر این صورت عوامل چنین توافقی “مجرم” هستند.
لذا از طریق کمیسیون اصل ۹۰ مجلس این مسئله را پیگیری و نتیجه آن را به مردم اطلاعرسانی خواهم کرد.
و نکته آخر خطاب به جناب لاریجانی دبیر شورای عالی امنیت ملی؛
ما منتظر تحقق وعده جنابعالی در رسیدن به حساب گروسی هستیم. اگر وسط جنگ برای آرام ساری افکار عمومی و جمع کردن لایک در فضای مجازی آن حرف را زدید که هیچ ولی اگر به آن حرف پایبند هستید، بسمالله! مجلس از شما حمایت خواهد کرد.
وقتی آژانس حرف خودش را میزند
حمید رسایی نماینده مردم تهران در این باره نوشت: در حال حاضر مهمترین دغدغه دلسوزان پیگیر مذاکرات، رسیدن به پاسخ این سؤال است: درباره توافق عراقچی با آژانس در مصر نگران باشیم یا نه؟!.
برای پاسخ به این سؤال، متن زیر را مرور کنید:
آقای عراقچی در گفتگوی خود میگوید:
«سند آژانس پذیرفته که نگرانیهای ایران مشروع است.
پذیرفته در مسیر قانون مصوب مجلس به آن عمل شود.
پذیرفته که در چارچوبهای تعیینشده شورای عالی امنیت ملی حرکت شود.
مطابق این سند، هیچ دسترسیای به بازرسان آژانس داده نمیشود مگر در بوشهر و نوع دسترسیها در آینده و زمان خودش تعیین خواهد شد.
ادامه حیات این سند، مشروط به این است که اقدام خصمانهای علیه ایران صورت نگیرد و اسنپبک اجرایی نشود.»
این اما یک طرف داستان است. بدیهی است که این موارد در صورتی ارزشمند است که یا با انتشار متن توافق در آن دیده شود یا طرف مقابل هم آن را پذیرفته باشد و رسما اعلام کند. آیا این اتفاق افتاده است؟
متأسفانه تا الآن نه متن توافق منتشرشده و نه طرف مقابل یعنی گروسی جاسوس اسراییلیها چنین محتوایی را پذیرفته. این روایت جناب آقای عراقچی است. آنچه رافائل گروسی گردن گرفته این است:
«ایران پذیرفته که از کلیه مراکز از جمعه مراکز بمبارانشده بازرسی شود. ایران نگرانیهای خود را ابراز کرده و وظیفه ما به عنوان یک سازمان بینالمللی این است که راهها و ابزارهایی برای رسیدگی به آنها پیدا کنیم.»
یعنی پس از دسترسی به اطلاعاتی که برای بمبارانهای بعدی نیاز دارند، خواهد گفت ما تلاشمان را برای پیدا کردن راهها و ابزارهای لازم برای رفع نگرانیهای ایران انجام دادیم ولی خب راهی پیدا نشد! یا تنها راهحل، پذیرش کامل شروط آمریکاست!
شاید سؤال شود که بین آنچه عراقچی و گروسی ادعا کردهاند، چرا باید به قول گروسی توجه و اعتماد کنیم نه وزیر خارجه خودمان؟
پاسخ روشن است که اولاً آن کسی که باید به آنچه آقای عراقچی میگوید عمل کند، آژانس و رئیس آن است. وقتی گروسی نپذیرفته، توافق چه ارزشی دارد! مضافاً که ما باید بدبینانهترین حالت را در نظر بگیریم.
اساساً سؤال مهمتر این است که آژانس چگونه میخواهد حفظ امنیت جان و تجهیزات هستهای ما را تضمین بدهد وقتی رژیم صهیونیستی به هیچ تعهد بینالمللی پایبند نیست؟!
شاید سؤال شود که چرا اینقدر بدبینانه به موضوع نگاه میکنیم؟
چون شبیه این مراحل را در برجام طی کردهایم. در برجام هم دو طرف بعد از هر بار مذاکره، روایتی از توافق ارائه میکردند که مطابق میلشان بود و سوگمندانه در اکثر قریب به اتفاق موارد هم پس از انتشار متن و گذشت زمان، این روایت طرف غربی بود که به وقوع میپیوست!
اما این سؤالات همچنان باقی است:
آیا توافق صورت گرفته، مصوبه شعام را دارد؟ اگر بله چرا اعلام نمیشود.
آیا فرمان اسراییل و آمریکا در حمله مجدد یا عدم حمله در اختیار آژانس است که گروسی به عدم حمله تعهد بدهد؟ اساساً تعهد سازمانی که تا الآن حمله نظامی آمریکا و اسرائیل را رد و محکوم نکرده، چه ارزشی دارد؟
گروسی جاسوس است
محمود نبویان نماینده رأی اول تهران هم در این باره نوشت: توافق آقای عراقچی با گروسی جاسوس و منحوس که مسبب شهادت صدها تن از فرماندهان، دانشمندان و هموطنان ما بوده، به هیچ وجه مورد قبول نیست و نقض صریح منافع ملت و استنکاف از قانون مجلس بوده و حکم آن روشن است. این توافق یعنی دستیابی دشمن به اطلاعات مراکز هستهای و زمینهسازی برای جنگ بعدی.
انتقادات گروسی از ایران حتی پس از توافق با عراقچی
دانست.
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی چهارشنبه در سخنرانی خود در برابر شورای حکام آژانس گفت که گام مهمی در مسیر درست با توافق بر سر سازوکارهای عملی برای اجرای پادمانها در ایران برداشته شده است. این توافق توسط گروسی و عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، امضا شد.
توافق بر سر سازوکارهای فنی
گروسی اشاره کرد که این سند عمومی نیست، زیرا یک سند اجرایی برای پادمانها است. به گفته او، این سند فنی در راستای قوانین مربوط به توافقنامه پادمانهای جامع، درک روشنی از رویهها و اخطارهای بازرسی و اجرای آنها فراهم میکند.
او توضیح داد که این شامل تمامی تاسیسات و سایتهای ایران میشود و همچنین گزارشدهی مورد نیاز درباره تمامی تاسیساتی که مورد حمله قرار گرفتهاند، از جمله مواد هستهای موجود در آنها، را نیز در بر میگیرد.
تعهد ایران به همکاری
دبیرکل آژانس همچنین اشاره کرد که تهران از رویههای داخلی جدید خود پیروی خواهد کرد، که راه را برای بازرسیها و دسترسیهای مربوطه هموار میکند. گروسی تاکید کرد که رویکردهای پادمان برای هر تاسیسات در سطح فنی مورد بازبینی قرار خواهد گرفت، که این امر مطابق با حقوق و تعهدات ایران و آژانس، بر اساس توافقنامه پادمان معاهده منع گسترش سلاحهای هستهای (NPT) است و درنتیجه این گامهای عملی تغییری در آن ایجاد نشده است.
مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی ادامه داد: «ایران و آژانس اکنون همکاریهای خود را به شیوهای محترمانه و جامع از سر خواهند گرفت.»
بازگشت به همکاری، نه روندی ساده
گروسی بازگشت همکاری بین آژانس و ایران را یک روند خودکار یا بوروکراتیک ساده ندانست، بهویژه پس از تعلیق «ناگزیر» آن به دلیل حملات رژیم تروریستی اسرائیل و آمریکا به تاسیسات هستهای ایران.
او آمادگی اعلامی ایران مبنی بر عدم خروج از معاهده منع گسترش سلاحهای هستهای و ادامه کار در چارچوب نظام بینالمللی منع گسترش را «دلگرمکننده» توصیف کرد. گروسی تاکید کرد که وظیفه آژانس است که به نگرانیهای ابرازشده توسط تهران گوش دهد و راهها و وسایلی برای رسیدگی به آنها پیدا کند، به گونهای که این استانداردهای مهم، قانون جدید ایران و تعهدات قانونی موجود ناشی از توافقنامه پادمان معاهده NPT، با هم سازگار شوند.
او در پایان سخنرانی خود ابراز امیدواری کرد که ازسرگیری فعالیتهای بازرسی آژانس انرژی اتمی در ایران، نشانه خوبی باشد و به عنوان یک معیار و شاخص برای امکان دستیابی به توافقات و تفاهمات عمل کند. وی همچنین تاکید کرد که هیچ چیز نمیتواند جایگزین گفتوگو برای حل دائمی چالشهای بینالمللی، مانند این چالش، شود.
انتقاد ایران از رویکرد آژانس
در مقابل، رضا نجفی، نماینده ایران در آژانس بینالمللی انرژی اتمی، از گزارشهای گروسی به شورای حکام انتقاد کرد. وی این گزارشها را «بار دیگر، خارج از چارچوب حقوقی و حرفهای، مبتنی بر روایتی تحریفشده و ادامه رویکرد غیرسازنده قبلی که منجر به نتایج فاجعهبار شده است»، دانست.
نجفی افزود که اهمال و کوتاهی آژانس در اتخاذ تدابیر لازم با وجود هشدارهای قبلی ایران، باعث آسیب به تاسیسات هستهای ایران تحت پادمان و همچنین تلفات جانی گسترده شده است.
شکایت از بازرسان و درخواست بیطرفی
در خصوص بازرسان آژانس، نجفی گفت که رفتار غیرقانونی آنها در خارج کردن اسناد بسیار محرمانه از تاسیسات و انتقال آنها به خارج از ایران، نقض پروتکل امنیتی ایران است.
او اشاره کرد که حق اعتراض به انتصاب بازرسان آژانس، به صراحت در ماده ۹ (الف) (دوم) به رسمیت شناخته شده است. نماینده ایران مجدداً بر پایبندی کامل کشورش به معاهده منع گسترش سلاحهای هستهای و توافقنامه پادمانهای جامع تاکید کرد، اما تصریح کرد که تهران همزمان از آژانس انتظار دارد که تسلیم فشارهای سیاسی نشود و بیطرف و فنی باقی بماند.
او همچنین اشاره کرد که «تجاوز نظامی بیدلیل به ایران، چشمانداز را به طور ریشهای تغییر داده و بر بسیاری از زمینهها، از جمله چگونگی و رویههای اجرای توافق پادمانها، تأثیر گذاشته است.» نجفی افزود: «برای رسیدگی به این مسئله، ایران و آژانس وارد مذاکره شدند و اگر این مذاکرات به شیوهای عادلانه و حرفهای از سوی هر دو طرف به پایان برسد، راه برای ادامه همکاری هموار خواهد شد.»
ابراز تعجب نماینده ایران از رفتار گروسی
این مقام کشورمان همچنین ابراز تعجب کرد که در حالی که هیچ محدودیتی برای سطح غنیسازی وجود ندارد، مدیرکل گروسی، بدون هیچ مبنای قانونی، چندین بار نگرانیهای خود را در مورد سطح فعالیتهای غنیسازی مبتنی بر پادمان ایران ابراز کرده است.
او همچنین از اینکه گروسی از ابراز هرگونه پشیمانی در مورد حملات آشکار به تأسیسات هستهای تحت حفاظت ایران، که حتی فعالیتهای راستیآزمایی خود او را نیز پیچیده کرده بود، خودداری کرد، ابراز تعجب کرد.
نماینده ایران در پایان سخنان خود خاطرنشان کرد که از آژانس انتظار میرود مذاکرات خود با ایران را به شیوهای سازنده ادامه دهد و از هر چیزی که ممکن است با وارونه کردن گزینشی برخی از محتوای متن هنوز تکمیل نشده، این رویکرد را به خطر بیندازد، اجتناب کند.
ایران روز سهشنبه اعلام کرد که به توافق جدیدی با آژانس بینالمللی انرژی اتمی دست یافته است که سازوکارهایی را برای ازسرگیری همکاری و بازرسیها، تضمین حقوق مشروع تهران و حفظ حاکمیت ملی آن، تعریف میکند.