بنابر گفته کارشناسان، با توجه به شرایط اقلیمی و محدودیت منابع آبی، کشت فراسرزمینی یکی از راهکارهای ارتقای امنیت غذایی و حفظ منابع آبی موجود محسوب می‌شود.

با توجه به خشکسالی‌های پی در پی، محدودیت منابع آبی ویکسان نبودن توزیع منابع آب و خاک که می‌تواند امنیت غذایی و کشاورزی را دچار مخاطره کند، اجرای کشت فراسرزمینی از جمله راهکارهایی است که می‌تواند به حفظ آب‌های موجود و امنیت غذایی کمک کند، از این رو در برنامه هفتم ۲ میلیون هکتار از نیازهای کشاورزی کشور از طریق کشت فراسرزمینی در خارج از کشور باید تأمین شود.

وزارت جهاد کشاورزی موظف است در چارچوب ماده ۳۲، مسیر توسعه کشت فراسرزمینی را با جدیت دنبال کند، این رویکرد نه‌تنها ضامن امنیت غذایی است بلکه نقش کلیدی در مدیریت بحران آب و کاهش فشار بر منابع داخلی خواهد داشت و از طرفی این راهبرد می‌تواند به طور قابل توجهی از نیاز ما به واردات محصولات کشاورزی بکاهد و امنیت غذایی کشور را تقویت کند.

بسیاری از کارشناسان اذعان می‌کنند که کشت فراسرزمینی طی سال‌های اخیر به‌عنوان یکی از راهبردهای کلیدی تأمین امنیت غذایی کشور و کاهش فشار بر منابع آب داخلی مطرح بوده است، اما با این حال، تجربه‌های پراکنده و پروژه‌های موردی در کشورهای مختلف نشان داده که نبود چارچوب حقوقی و اجرایی روشن، مانع از اثرگذاری جدی این سیاست بر اقتصاد کشاورزی ایران شده است.

همچنین بخوانید:

کشت فراسرزمینی گندم چرا برای ما استراتژیک است؟

چندی پیش غلامرضا نوری قزلجه وزیر جهاد کشاورزی تحقق هدف‌گذاری کشت فراسرزمینی در برنامه هفتم پیشرفت را نیازمند تدوین دستورالعمل جامع دانست و گفت: رویه موجود جوابگوی نیازهای امروز ما نیست. کمااینکه کشت فرا سرزمینی حدود ۱۰ تا ۱۲ سال است که در کشور مطرح شده، اما تاکنون آن طور که باید و شاید عملیاتی و جدی و اجرایی نبوده و اغلب به صورت جسته و گریخته کارهایی توسط افراد با توانمندی‌ها و اطلاعات و مدیریت خودشان در برخی کشورها انجام شده است.

همچنین بخوانید:

گرانی گوشت؛ نتیجه سوءمدیریت وزارت جهاد کشاورزی

با توجه به شرایط اقلیمی و کاهش بارش که کشت دیم و آبی محصولات را تحت تأثیر قرار می‌دهد، از این رو بهتر است در کشورهایی همچون روسیه، ونزوئلا، قزاقستان و کنیا که سند همکاری و حضور در این کشورها تهیه و تدوین شده، کشت فراسرزمینی اجرا شود تا هدف‌گذاری قانون‌گذار در برنامه هفتم پوشش داده شود.

اجرای کشت فراسرزمینی نیازمند فراهم شدن الزامات و زیرساخت‌های لازم

رضا نورانی رئیس اتحادیه ملی محصولات کشاورزی گفت: برای اجرای کشت فراسرزمینی باید عوامل متعددی نظیر قیمت تمام‌شده و مقایسه با قیمت جهانی و بعد مسافت برای حمل‌ونقل و سایر زیرساخت‌های لازم در نظر گرفته شود، ضمن آنکه کشاورزان برای اجرای کشت فراسرزمینی باید سرمایه اولیه داشته باشند و تنها به اعتبارات دولتی متکی نباشند.

به گفته وی، ابتدا اراضی کشورهای مقصد از نظر خاک و تناسب آن با تولید مدنظر سنجیده شود و سپس تدابیر و برنامه‌ریزی لازم انجام شود.

نورانی ادامه داد: در شرایط فعلی کشورهایی که مشکل تحریم و ارتباطات بانکی ندارند، اقدام به کشت فراسرزمینی می‌کنند و تنها به دلیل محدودیت منابع آبی نباید به این سمت رویم و در مقابل مشکلات تحریم، قیمت تمام‌شده محصول را افزایش دهد به طوریکه واردات ارزان‌تر از کشت فراسرزمینی تمام می‌شد.

همچنین بخوانید:

گرانی گوشت؛ نتیجه سوءمدیریت وزارت جهاد کشاورزی

رئیس اتحادیه ملی محصولات کشاورزی با تاکید بر ایجاد زیرساخت‌های لازم برای اجرای کشت فراسرزمینی بیان کرد: برای اجرای کشت فراسرزمینی باید اقدام به خرید یا اجاره زمین در کشورهای مدنظر کنیم، از این رو باید هزینه زمین، نیروی انسانی، حمل‌ونقل، ماشین‌آلات و… محاسبه و با قیمت‌های جهانی مقایسه داده شود و شرایط به گونه‌ای نباشد که قیمت تمام‌شده کشت فراسرزمینی از واردات گران‌تر تمام شود چراکه در این صورت کشاورزان حاضر به اجرا نخواهند بود.

وی گفت: در سال زراعی جدید با بهبود شرایط بارش و اصلاح زیرساخت‌ها همچون استفاده از واریته‌های جدید، عملکرد تولید در واحد سطح را افزایش و با استفاده از دانش‌بنیان و فناوری روز دنیا و هوش مصنوعی مصرف آب را کاهش دهیم.

کشت فراسرزمینی تهدید یا فرصت؟

پیمان عالمی رئیس اتاق اصناف کشاورزی گفت: کشت فراسرزمینی یکی از راه‌های کمک به استفاده از آب‌های بیرونی یا واردات آب مجازی به کشور باشد، اما جای این سؤال مطرح است که آیا می‌تواند تمامی مشکلات ما در این حوزه را مرتفع کند یا تنها راه‌حل مسئله ما باشد؟

به گفته وی، با توجه به شرایط اقلیمی کشور باید از ظرفیت‌های بیرونی هم استفاده کرد و با استفاده از توانمندی کشاورزان، امکان تولید در خارج از مرزها وجود دارد، اما نکته حائز اهمیت اینجاست سازمان برنامه و بودجه به عنوان مرجع برنامه‌ریزی در حوزه تأمین مایحتاج کالاهای اساسی و نهاده‌های دامی ضعیف عمل کرده است که اگر در کشت فراسرزمینی و واردات محصولات حاصل از کشت فراسرزمینی این گونه سیاست و برنامه‌ریزی داشته باشیم، این موضوع به ما کمک نخواهد کرد.

عالمی ادامه داد: دولت و بانک مرکزی به واردات نهاده و کالاهای استراتژیک نگاه مثبتی ندارد و تا زمانی که دولت نگاه خود را به تأمین مایحتاج درست نکند، کشت فراسرزمینی و دیگر موضوعات نمی‌تواند مشکل ما را حل کند.

رئیس اتاق اصناف کشاورزی گفت: ما به عنوان متولی بخش کشاورزی، کشت فراسرزمینی راهکار قطعی و تعیین‌کننده کسری نیاز کشور نمی‌بینیم و تصور بر آن است که سوء مدیریت در تأمین کالاهای اساسی وجود دارد؛ اما به کلیات کشت فراسرزمینی نگاه مثبت است و همواره باید از این ظرفیت استفاده کرد.

با توجه به آنکه ایران در کمربند خشک و نیمه‌خشک جهان قرار دارد، از این رو توسعه کشت فراسرزمینی برای حفظ منابع پایه و افزایش بهره‌وری آب و خاک و ارتقای امنیت غذایی باید در دستور کار قرار بگیرد.