مدیران اتحادیه‌ها و انجمن‌های صنفی معتقدند در میان عوامل متعدد گرانی میوه، رخدادهایی مانند کاهش نیروی کار نسبتاً ارزان و تغییر رویکرد کشاورزان برای افزایش درآمد بیشترین نقش را داشته‌اند.
محمدمهدی برومندی، معاون امور باغبانی وزارت جهاد کشاورزی با بیان اینکه تولید میوه امسال ۶ درصد نسبت به پارسال افزایش داشته است، درباره علل گرانی میوه در بازار گفت: افزایش هزینه‌های تولید از جمله بالا رفتن قیمت بذر، کود، سم، دستمزدها، حمل‌ونقل، بسته‌بندی و… باعث افزایش قیمت میوه در بازار می‌شود، اما اگر فروشندگان نهایی و غرفه‌دارها به‌ویژه در میادین میوه و تره‌بار به سهم تعیین شده خود قانع باشند، افزایش قیمت‌ها منطقی‌تر خواهد بود.

وی تصریح کرد: برخی از مغازه‌دارها به سود ۱۵ تا ۳۵ درصدی خود که توسط سازمان حمایت و تعزیرات تعیین شده، قانع نیستند و ۲۰۰ درصد سود اعمال می‌کنند که به معنی دو برابر شدن قیمت از میدان تا مغازه است.

معاون امور باغبانی وزارت جهاد کشاورزی افزود: به غیر از سیب که به دلیل سرمازدگی ابتدای سال با کاهش تولید مواجه بود، امسال تولید اغلب میوه‌ها افزایش داشته و از ۲۶ میلیون تن بیشتر شده است.

عوامل گرانی میوه در اوج عرضه به بازار

همچنین بخوانید:

پشت‌پرده گرانی میوه از باغ تا بازار

اسدالله کارگر، رئیس اتحادیه میوه و سبزی تهران با تاکید بر اینکه خرده‌فروشان نقشی در گرانی میوه ندارند، تصریح کرد: میوه در مبدأ و توسط واسطه‌ها گران می‌شود و میوه‌فروش هم که ناچار است با قیمت بالاتر خرید کند، نمی‌تواند آن را زیر قیمت عرضه کند.

مهدی بختیاری زاده، مدیرعامل سازمان میادین میوه و تره‌بار شهرداری تهران نیز معتقد است؛ افزایش قیمت سم، کود، ابزار و تجهیزات، دستمزدها و سایر الزامات تولید باعث افزایش قیمت در مبدأ شده است.

همچنین بخوانید:

افزایش ۳۰۰ درصدی قیمت میوه از باغ تا فروشگاه

سید رضا نورانی، رئیس اتحادیه ملی محصولات کشاورزی عوامل متعددی را در افزایش قیمت میوه مؤثر می‌داند که افزایش هزینه‌های تولید مانند دستمزدها، تجهیزات، حمل‌ونقل، بسته‌بندی و… تنها یکی از آن موارد است.

به گفته نورانی، رخدادها و شرایط پس از جنگ ۱۲ روزه نقش بسیار پررنگی در نابسامانی بازار و گرانی‌ها داشته است.

رهاشدگی بازار یا کم‌تحرکی دستگاه‌های مسئول؟

به نظر می‌رسد به وجود آمدن نوعی رهاشدگی بازار که در سایه بی‌عملی یا کم‌تحرکی دستگاه‌ها و نهاده‌های نظارت‌کننده رخ داده، به تشدید بی‌نظمی و بلاتکلیفی در زنجیره تولید و عرضه منجر شده است.

رئیس اتحادیه ملی محصولات کشاورزی همچنین اخراج کارگران افغانی را در رخدادهای بازار میوه و صیفی مؤثر عنوان کرده و می‌گوید: این موضوع باعث کاهش نیروی کار و افزایش هزینه‌ها در این بخش از تولید شده است.

وی سرمازدگی ابتدای سال و خشک‌سالی و کم‌آبی پس از آن را از دیگر عوامل گرانی میوه خواند و افزود: شرایط اقلیمی باعث کاهش تولید برخی از میوه‌ها و درنتیجه افزایش قیمت آنها شده است.

همچنین بخوانید:

افزایش ۳۰۰ درصدی قیمت میوه از باغ تا فروشگاه

علاوه بر موارد ذکرشده، گزارش‌های میدانی گروه کشاورزی حکایت از این دارد که چند عامل دیگر نیز به تکمیل و تشدید روند گرانی میوه کمک کرده است که نوسانات ارزی و تورم از جمله مهم‌ترین آن‌هاست.

بیش فعالی دوقلوهای مشکل‌ساز

بر اساس صحبت‌های باغداران و کشاورزان، افزایش نرخ ارز و تورم تغییر اساسی در رویکرد و تعامل کشاورزان با بازار را به همراه داشته، چراکه به گفته آنها، هر کشاورزی می‌بیند که همه چیز به مرور گران‌تر می‌شود، پس دیگر نه تنها مثل سابق نیازی به عجله در فروش محصول و تن دادن به شرایط دلال‌ها و خریداران عمده نیست، بلکه باید تا حد امکان، فروش و عرضه محصول را به تأخیر انداخت و هر لحظه به افزایش قیمت امیدوار و برای بالا بردن قیمت آماده بود.

خبرهای خوب در نیمه پر لیوان

مرور خبرهای چند ماه اخیر نیز نشان می‌دهد که امسال اخبار و گزارش‌های مربوط به ماندن محصول روی دست کشاورز و گلایه و ناراحتی از نبود مشتری به فراوانی سال‌های قبل نبود. این تنها بخش نسبتاً مثبت ماجرا نیست و در بررسی اوضاع بازار میوه می‌توان نشانه‌های آشکاری از حرکت کشاورزان به سمت روش‌ها و فناوری‌های نوین را مشاهده کرد.

بالا رفتن هزینه‌های زندگی و معیشت خانواده‌های باغدار و تولیدکننده اگرچه تمایل به افزایش قیمت در مبدأ را تشدید کرده، اما بسیاری از کشاورزان را به اتخاذ رویکردهای جدیدی در تعاملات اقتصادی تشویق کرده است که ورود به عرصه‌های فروش اینترنتی (اپلیکیشن ها، شبکه‌های اجتماعی و سایت‌ها) و یا اقدام به عرضه مستقیم محصول به مصرف‌کننده نهایی یکی از آنهاست.

تجربهٔ دور زدن دلال‌ها

آنچه که در بازار برنج رخ داد و کشاورزان به امید اینکه خودشان مستقیماً گران‌تر بفروشند، از عرضه برنج به واسطه‌ها و بنکداران خودداری کردند، ظاهراً در بازار میوه نیز رخ داده که هرچند به شدت و گستردگی بازار برنج نیست، اما به سهم خود در برهم خوردن زنجیره توزیع و افزایش قیمت مؤثر بوده است.

ناترازی در برق، در انصاف و در مدیریت

قطعی برق چاه‌ها نیز به عنوان یکی از عوامل افزایش هزینه‌های تولید و گرانی میوه برشمرده می‌شود، اما به نظر می‌رسد تأثیر آن به اندازه اثرگذاری تاجران و سردخانه‌داران مشتاق صادرات نبوده است. این گروه از تاجران که خود را در قبال نیاز مصرف‌کننده ایرانی و کمبود و گرانی در بازار داخلی مسئول نمی‌دانند، زمستان پارسال نیز ترجیح دادند سیب‌زمینی انبارشده را به جای توزیع در بازار نیازمند داخلی به مشتریان خارجی بفروشند.

به گفته علی قنبری، پژوهشگر اقتصاد کشاورزی، تجمیع عوامل ذکرشده گواهی می‌دهد که زنجیره عرضه از نظم پیشین خارج شده و تلاش برای تقویت حلقه‌های سنتی این زنجیره نیز درمانگر نیست، بنابر این لازم است مسیر و زنجیره‌ای جدید مبتنی بر روش‌ها و فناوری‌های نوین تعریف شود.