تجربه افزایش‌های هیجانی نرخ دلار بعد از تنش‌های سیاسی

در روزهای اخیر به بهانه فعال شدن مکانیسم ماشه، هیجانات در بازار ارز به اوج خود رسید و نرخ دلار در بازار آزاد، سقف‌های جدیدی را شکست. در روزهای اخیر، شاهد صعود نرخ دلار به محدوده‌های بی‌سابقه بودیم، پدیده‌ای که اگرچه برای اقتصاد کشور بسیار آسیب‌زاست اما تجربه نشان داده موقتی و گذراست.
بررسی تجربه‌ی نوسانات ارزی در طول تنش‌های متعدد سیاسی سال‌های گذشته نشان می‌دهد که بازار ارز، پس از هر موج افزایشی ناشی از اخبار سیاسی، با تخلیه‌ی هیجانات، ریزش نسبتاً سنگینی را تجربه کرده است. مهم‌ترین نمونه‌های این الگو را می‌توان در پیامدهای جنگ ۱۲ روزه‌ی ایران و اسرائیل، عملیات‌های وعده صادق ۱ و ۲ (درگیری مستقیم ایران و اسرائیل) و همچنین سقوط بالگرد شهید رئیسی مشاهده کرد.

– ریشه‌یابی التهاب؛ از تحریک دشمن تا دلالان و معاندان

بدون شک، تلاش دشمنان برای ایجاد تلاطمات ارزی و جوسازی‌های سازمان‌یافته، سهم قابل‌توجهی در دامن‌زدن به التهابات بازار داشته است. شبکه‌ها و خبرگزاری‌های خارجی فارسی‌زبان و صفحات مجازی مرتبط با معاندان با بزرگ‌نمایی اخبار و تحلیل‌های جهت‌دار، در کنار فعالیت‌های دلالان و سوداگران داخلی، فضایی از ترس و عدم اطمینان ایجاد می‌کنند. هدف این اقدامات، ضربه‌زدن به ثبات اقتصادی و ایجاد یأس عمومی در جامعه است. در چنین شرایطی، انتشار یک شایعه یا تحلیل غیرکارشناسی می‌تواند در کوتاه‌مدت، بازار را به سمتی کاملاً هیجانی سوق دهد.

– درس‌های تاریخ اقتصادی؛ الگویی تکرارشونده

برخی از تحلیلگران بازار با یادآوری سابقه‌ای مشابه در بهمن‌ماه سال ۱۴۰۳، خاطرنشان می‌کنند که در آن دوره نیز نرخ ارز به دلیل ریسک‌های سیاسی موقتاً به بالای ۱۰۰ هزار تومان صعود کرد اما پس از فرونشستن غبار هیجان و مشخص شدن واقعیت‌های میدانی، به کانال ۸۰ هزار تومان بازگشت. این الگو تنها مختص آن دوره نبوده است. تجربه‌ی بحران‌های سیاسی گذشته، از جمله جنگ ۱۲ روزه، به وضوح نشان داده که افزایش قیمت‌ها در چنین شرایطی، بیشتر ناشی از تشدید تقاضای سوداگرانه و هیجانی است و پایه‌ی بنیادین اقتصادی مستحکمی ندارد. در آن مقطع نیز پس از اوج‌گیری موقت دلار، شاهد اصلاح قیمتی قابل‌توجه آن بودیم.

– هشدار به مردم برای پرهیز از ورود هیجانی به بازار ارز و طلا

عامل اصلی افزایش موقت نرخ ارز در این برهه، نه مسائل بنیادین و ساختاری اقتصاد، بلکه متأثر از رویدادهای سیاسی و نگرانی‌های ناشی از فعال‌سازی مکانیسم ماشه و تحریک انتظارات تورمی است. این افزایش‌ها، «حباب‌های هیجانی» هستند که طول عمر کوتاهی دارند و درنهایت با تعدیل واقع‌بینانه‌ی بازار می‌ترکند.
بنابراین، به مردم عزیز توصیه می‌شود که با هوشیاری کامل عمل کرده و از ورود هیجانی و احساسی به بازارهای پرریسکی مانند ارز و طلا خودداری کنند.
خرید در اوج قیمت‌ها، تنها به معنای قبول زیان قطعی در آینده‌ای نزدیک است. بهترین راهکار، صبر و نظاره‌گری هوشمندانه تا زمان ایجاد ثبات نسبی در این بازارهاست تا از متحمل‌شدن ضررهای سنگین جلوگیری شود.
اگرچه فضای روانی حاکم بر بازار ارز در کوتاه‌مدت متلاطم است، اما تجربه‌ی تاریخی ثابت کرده که پس از هر طوفان سیاسی، آرامش نسبی بازمی‌گردد و قیمت‌ها به سطوح منطقی‌تری تعدیل می‌شوند. هوشمندی مردم در عدم همراهی با جریان‌های هیجانی، مهم‌ترین سلاح برای خنثی‌سازی توطئه‌های دشمن و حفظ ارزش دارایی‌هایشان است.